Użycie leków psychotropowych umożliwia ingerencję w naturalne szlaki pobudzania i hamowania przez neurotransmitery (serotoninę, noradrenalinę, dopaminę i inne) licznych ośrodków mózgowych i za pośrednictwem zmiany ich aktywności wygaszanie objawów chorobowych.
Dostępnych jest obecnie ponad sto leków psychotropowych o odmiennych mechanizmach działania.
Ze względu na wskazania terapeutyczne można przyporządkować je do następujących grup:
- leki przeciwdepresyjne
- leki normotymiczne (stabilizujące nastrój – leczenie i profilaktyka nawrotu epizodu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych)
- leki przeciwpsychotyczne (leczenie schizofrenii i innych zespołów przebiegających z objawami wytwórczym: omamami i urojeniami)
- leki stosowane w terapii zaburzeń otępiennych
- leki stosowane w terapii uzależnień
- leki uspokajające i nasenne
Jedynie nieliczne substancje chemiczne, głównie z ostatniej grupy, wykazują potencjał uzależniający i z tego względu ich stosowanie ogranicza się do objawowego (incydentalnego) i krótkoterminowego. W farmakoterapii depresji, zaburzeń lękowych czy psychotycznych wykorzystywane są leki, których skuteczność terapeutyczna wiąże się z ich działaniem na mechanizm inicjujący powstawanie symptomów chorobowych.
Leczenie ma więc charakter przyczynowy i nie grozi wytworzeniem zależności fizycznej bądź psychicznej.